Diyabetik retinopati, iki şekilde olabilir; başlangıç ve ileri diyabetik retinopati. Hastalığın erken döneminde,( başlangıç retinopati) retinadaki küçük damarlardan meydana gelen, şeffaf sıvı sızıntıları etraf dokuda ödem oluşmasına sebep olur. Anormal damarlar, kanama veya yağ ve protein kaçağına sebep olarak birikimler oluşturur. Sıvı, makulada toplanırsa, görmede bulanıklaşma ve azalma ile sonuçlanır. Bu bulgular makula dışında olursa hiçbir belirti vermeyebilir.
Başlangıç retinopatide, görmede önemli bir etkilenme genelde yoktur. %80 hastada, bu aşamada herhangi bir ilerleme görülmez. Diğer taraftan, başlangıç retinopati, daha ciddi form olan ileri retinopatinin gelişmesi açısından uyarıcı bir işarettir.
İleri diyabetik retinopati (Proliferatif)
İleri diyabetik retinopati, hastalığın daha ilerlemiş bir aşaması olup, anormal yeni damar oluşumları retina ve vitreus(gözün içindeki saydam jel yapı) içine yayılır. Bu yeni damarlar, vitreus içine kanayarak, dışardan gelen ışınların retinaya ulaşmasını engeller, bu da görmede bulanıklaşmaya sebep olur. Yeni damarlarla birlikte oluşan bağ dokusu, büyüyüp, genişleyip, büzüşerek, retinayı yapışık olduğu yapılardan ayırabilir.( Retina dekolmanı)
İleri diyabetik retinopati riski diyabet hastalığının süresi ile birlikte artmakta olup, diyabetik hastaların %5’inde görülür. Tedavisiz kalırsa, körlükle sonuçlanır.
Diyabetik retinopati neden olur?
Diyabetik retinopatinin sebebi, tam olarak anlaşılamamıştır. Diğer taraftan, diyabetin, retina dahi vücudun çeşitli bölgelerindeki küçük damarları etkilediği bilinmektedir. Ne yazık ki, diyabetik retinopati gelişimi önlenemez ancak yavaşlatılıp, geciktirilebilir.
Diyabetik retinopati belirtileri nelerdir?
Başlangıç diyabetik retinopatide, yavaş gelişen görmede bulanıklık şikayeti görülebilirken, ani görme kaybına pek rastlanmaz. Ağrı, kızarıklık, akıntı gibi dışardan gözüken belirtiler olmayacağından, göz muayenesi yapılmadığı sürece, retinadaki değişiklikler farkedilmeyebilir.
İleri diyabetik retinopatide, kanama olduğu zaman, görmede bulanıklaşma veya ani görme kaybı ortaya çıkabilir.Retinayı çeken bağ doku oluşumları, görmede bozulmalara ve bulanıklığa neden olabilir. Bu değişiklikler çevre retinada meydana geldiğinde ise, hiçbir belirti vermeyebilir.
Diyabetik retinopati tanısı nasıl koyulur?
İyi yapılmış bir göz muayenesi, diyabetik retinopatinin ilerlemesinin önlenmesi için en etkili yoldur. Retinanın görüntülenmesi için kullanılan cihazlarla hastalık tanınabilir. Diyabetik retinopati saptanması durumunda, fluorescein anjipgrafi ile sızdıran damar yapıları değerlendirilir. Bu tetkikler verilen boyar madde retinal damarlarda dolaşırken, gözün ardışık fotoğrafları çekilir. Görme merkezinde ortaya çıkabilen ödemi saptamak için optik koherens tomografi ismi verilen hızlı ve zararsız bir tetkik yapılabilir. Bazı durumlarda, retina dekolmanının saptanması için ultrasonografi kullanılabilir.
Diyabetik retinopati tedavi edilir mi? Nasıl tedavi edilir?
Diyabetik retinopati tedavisi, hastalığın yeri ve retinal hasarın derecesine bağlı olarak değişir. Retinopati çevre retinada ise, yakın takip yeterli olabilirken, hastalık makulayı etkilediğinde, çoğu zaman göz içine uygulanan iğne tedavileri gerekli olmaktadır.
Başlangıç diyabetik retinopatide,iğne tedavisi, sızdıran damarların kapatılmasında kullanılabilir. Bu sayede, hastalık tamamen yok edilemese de, ileri diyabetik retinopatinin gelişmesi geciktirilerek görme kaybı en aza indirilebilir. İleri evrede yine iğne ve lazer tedavileri uygulanılarak, anormal damar oluşumları engellenebilir.
İğne ve lazer uygulamaları, ayaktan tedavi ünitelerinde, poliklinik koşullarında yapılabilir.
ÖNLEMEK EN İYİ İLAÇTIR…
Erken tanı ve tedavi, hastalığın ilerlemesi ve sebep olabileceği ciddi görme hasarının önlenmesinde çok büyük öneme sahiptir. Hiçbir belirti olmasa dahi, diyabetik hastalar, doktorlarının önerdiği şekilde belirli aralıklarla göz muayenesinden geçmelidir. Diyabetik olamayanlar da yine rutin göz muayeneleri yaptırarak, varsa diyabet veya diğer hastalıkların saptanabilmesini sağlarlar. Dikkatli takiplerle, diyabetik retinopatinin tedavisi, görme henüz etkilenmemişken başlayabilir.
Diyabetik retinopati belirtileri yada görmenizle ilgili sorun yaşıyorsanız, eksiksiz bir göz muayenesinden geçmeniz gerekir. Diyabet hastalığınız varsa, hayatınız boyunca yılda en az 1 kez damlalı( göz bebeği büyütülerek) göz muayenesi yaptırmanız önerilir.